87. เพื่อนแท้ของเจ้าตาก

คอลัมน์  How to Win

เพื่อนแท้ของเจ้าตาก

พระยาพิชัยดาบหัก…เพื่อนยามยากของเจ้าตาก

 ศาสตราจารย์  ดร. ฮุทิส  ศิริวรรณ

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖

ตีพิมพ์ครั้งแรก  หนังสือพิมพ์เชียงใหม่ธุรกิจ

ตีพิมพ์ครั้งที่ ๒ ที่นี่ www.drtuthit.com

คุยกันก่อน

—————————–

หลายคนถามผมว่า ทำไมชอบเขียนบอกเล่าเรื่องราว และตำนานทางประวัติศาสตร์ ทั้งที่มิได้จบมาทางประวัติศาสตร์?

ด้วยการงานและอาชีพ ควรเขียนด้านอักษรศาสตร์ ภาษาศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ รัฐประศาสนศาสตร์ หรือบริหารธุรกิจ โดยเฉพาะ “การค้าระหว่างประเทศ” นั่นน่าจะเหมาะสมกับตัวตนของผมมากกว่า

ขอตอบว่า “ประวัติศาสตร์” เป็นสิ่งที่ผมขอเรียกว่า “นันทนาการ” พระยาอนุมานราชธน อธิบายว่า “นันทนาการ” คืออาการที่เกิดจากความรู้สึกเพลิดเพลิน เมื่อได้ทำกิจกรรมที่ “นอกเหนือ” จากงานในหน้าที่ประจำ

เรื่องราวของ “เจ้าตาก” เป็นเรื่องที่ผมรู้สึก “คันมือ”  และ “คันในอารมณ์” อยากเขียนทุกครั้ง และทุกครั้งที่ได้เขียน ก็รู้สึกมี “ความสุข” เหมือนมีพลังเร้นลับอะไรบางอย่างที่ทำให้อยากจรดปลายปากกา “ถ่ายทอด” และ “บอกเล่า” ความรู้สึกและความผูกพันระหว่าง “เจ้าตาก” กับ “คนรอบข้าง”

ผมคิดว่า ถ้าเราได้ถ่ายทอด “ประวัติศาสตร์แบบมีชีวิต” รับรู้ได้ถึงอารมณ์ ความรู้สึก ดีใจ เสียใจ เจ็บปวดใจ ก็น่าจะเป็นอีกทางที่ให้ความรู้ และบทเรียนจากอดีตที่ถูกต้อง ไม่ลำเอียงด้วยอคติต่างๆ

อย่างน้อยวิญญาณในสัมปรายภพของผู้เกี่ยวข้องทุกผู้ ทุกตน ทุกคน คงมีความสุข เมื่อได้มีโอกาสรับรู้ “ข้อคิด” และ “ข้อเขียน” นี้

ผมเชื่อว่ามีหลายคนที่ก็คงรู้สึก และเพลิดเพลินที่จะแสวงหา เปิดใจรับฟัง และอ่าน “เรื่องราว” บางอย่างที่ไม่อาจหาซื้อได้จากร้านหนังสือทั่วไป

แบ่งปันแนวคิดและประสบการณ์ที่ท่านอยากบอกเล่า และหาอ่านไม่ได้ในร้านหนังสือต่างๆ ได้ที่ druthit@drtuthit.com ครับ

—————————————————————–       

              ตำนาน พระยาพิชัยดาบหัก ผู้ต่อสู้กับพม่าด้วยจิตใจเข้มแข็ง และรักษาเมืองพิชัยเป็นอิสระจากพม่าได้ในช่วงปลายแผ่นดินกรุงศรีฯ เป็นเรื่องราวการต่อสู้ที่คนส่วนใหญ่ “เกือบลืม”

ก็คงคล้ายกับเรื่องราว “เทพสิงห์” วีรบุรุษผู้กล้าหาญจากเมืองยวมใต้ผู้เคยต่อกรกับพม่าเพื่อปกป้องเมืองเชียงใหม่

รวมถึงตำนานผู้กล้าหาญอีกท่าน “เจ้าธรรมปัญโญ” เจ้าผู้ครองนครน่าน ผู้ต่อสู้เพื่อนพบุรีศรีนครพิงค์ให้เป็นอิสระจากพม่า ทว่าชะตาตกต้องมาจบชีวิตลงที่เชียงใหม่

พระยาพิชัยดาบหักชื่อเล่นว่าจ้อยเกิดที่เมืองพิชัย อุตรดิตถ์ โตมาก็ยึดอาชีพเดินสายชกมวยตามงานวัดต่างๆ จนขึ้นชื่อลือชาโด่งดังไปถึงเมืองตาก และได้ชกมวยต่อหน้าเจ้าตาก (พระเจ้าตากสินมหาราช) จนเจ้าตากประทับใจชวนให้รับราชการและส่งไปดูแลเมืองพิชัย

ครั้นเมื่อพม่าบุกรุกท่านก็ต่อสู้รักษาผืนแผ่นดินเมืองพิชัยไว้ได้จนดาบหัก

              ประเด็นที่น่าเรียนรู้จากท่านคือ “ความซื่อสัตย์” “ความกตัญญูกตเวที” “ความเด็ดเดี่ยว” และ “เด็ดขาด”

เราเรียนรู้จากประวัติศาสตร์ว่า ท่านสามารถต่อสู้กับ “เสือร้าย” ตัวใหญ่มหึมา แบบตัวต่อตัว ด้วยมีดสั้นเล่มเดียว เสือสมิงก็จบชีวิตลงด้วยเงื้อมมือท่าน

ตำนานเล่าขานกันมาว่า พระยาพิชัย รัก 2 อย่าง อย่างแรกคือ ผืนแผ่นดิน อีกหนึ่งคือคือ“เจ้าตาก” เป็นชื่อแรกและชื่อเดียวเท่านั้น ที่เป็น “เพื่อนยามยากของเจ้าตาก”

เป็นบุคคลที่ประวัติศาสตร์ผู้ชนะ บันทึกไว้ชวนฉงนจนเป็นปริศนาว่า “ไม่ยอมเป็นข้าสองเจ้า ไม่ยอมเป็นบ่าวสองนาย”

วันที่ท่านตัดสินใจเข้ารับราชการที่เมืองตาก ตามคำเชิญชวนของ “เจ้าตาก” ก็ด้วยเห็นแก่ประโยชน์สุขของแผ่นดินและอาณาประชาราษฎร์

วันที่ท่านรับหมาย ข้อหา “ขบถ” กระทำการหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ ตีแหวกค่ายกลอันอ่อนแอของกรุงศรีปลายรัชสมัยพระเจ้าเอกทัศน์ในปี 2310

การใดๆ ที่ฝ่าฝืนก็ด้วย  “จงรักภักดี” ต่อ “เจ้าตาก” จากคนสามัญกลายเป็น “นักโทษ” หนีคดีท่านก็ยอม ยอมจากเพื่อไปตายดาบหน้า จากทั้งไม่รู้ว่าชะตาชีวิตภายภาคหน้าจะประสบเคราะห์กรรมเยี่ยงไร?

เพียงเพราะท่านยึดถือ “ความซื่อสัตย์” เมื่อได้ดิบได้ดีเพราะเจ้าตากแล้ว ก็พร้อมที่จะยอมตายเพื่อปกป้อง “เจ้าตาก” ผู้ที่ตนเคารพ เทิดทูน นับถือ ศรัทธา มิให้แปดเปื้อน เสื่อมเสีย มัวหมอง

ท่านเป็นผู้ที่มี “ความกตัญญูกตเวที” สูงส่ง เป็นผู้ไม่ลืมถิ่นเคยอยู่ ไม่ลืมอู่เคยนอน ไม่ลืมหมอนเคยหนุน ไม่ลืมบุญคุณที่ต้อง “ทดแทน” แก่ผู้ที่ท่านเทิดทูนไว้ “เหนิอเศียรเหนือเกล้าเหนือหัว”

เป็นตัวอย่างที่  คนอาสัตย์ อาธรรม์ คนเนรคุณ คนอกตัญญู คนคิดล้างครู คิดร้ายต่อผู้มีพระคุณ สมควรนำชีวิตท่านมาศึกษาเป็นเยี่ยง เป็นอย่าง

มิใช่เป็นอย่างที่เห็นและเป็นอยู่ในสมัยนี้ พอเอาเงิน เอาตำแหน่งเข้าล่อ ก็ลืมบุญ ลืมคุณ ลืมตัวแล้วก็ “ทำร้าย” ผู้มีพระคุณแก่ตน “ทำร้าย” แผ่นดิน อย่างไร้ยางอาย

อีกจุดหนึ่งที่น่าเรียนรู้เพื่อเป็นกลยุทธ์สู่ชัยชนะยั่งยืนคือ “ความเด็ดเดี่ยวและเด็ดขาด”

สะท้อนได้จากท่านใช้ “ดาบ” ของท่าน ปลิดชีวิตท่านลง มิให้ต้องตายด้วยดาบคนอื่น เล่ากันว่าก่อนตาย ท่านได้ขอพบ “วังหน้า” เพื่อนสนิท เพื่อบอกเล่าระบาย “เรื่องลับ” ของแผ่นดินหลายเรื่อง

ยอม “ตาย” เพื่อให้ “แผ่นดิน” สงบร่มเย็น เป็นทั้ง “บ่าว” และ “เพื่อน” ผู้ซื่อสัตย์ของเจ้าตาก

อยากชนะยั่งยืน ต้องหาคนใกล้ตัวแบบ “พระยาพิชัย” ที่มีคุณสมบัติเด่น 3 ประเด็น “ซื่อสัตย์” “กตัญญูกตเวที” และ “เด็ดเดี่ยวและเด็ดขาด” พร้อมจะ “ร่วมเป็น ร่วมตาย” พร้อมจะ “มีทุกข์ร่วมเสพ มีสุขร่วมต้าน”

ชั่วชีวิตนี้ ขอเพียงแค่มีเพื่อนแบบนี้เพียงแค่คนๆ เดียว เท่านี้ก็พอเกินพอ คุ้มเกินคุ้มที่เกิดเป็นคนแล้วล่ะครับ      

 

Comments

comments