คอลัมน์ How to Win
อาม่ากิมเอ็ง ร้านสถาพร พระพุทธบาท
ภารกิจงานบริการวิชาการเพื่อสังคมไทยด้วยแง่คิดทางวิชาการทันสมัย
นำเสนอในแง่ของ “บทความวิชาการ” พิมพ์เผยแพร่ประจำผ่านหนังสือพิมพ์ “เชียงใหม่ธุรกิจ” ทุกสัปดาห์
เขียนโดย
ศาสตราจารย์ ดร. อุทิส ศิริวรรณ
ผู้ทรงคุณวุฒิ และผู้สอนวิชา
“นวัตกรรมและการขยายตัวของธุรกิจ SMEs”
โครงการปริญญาโทหลักสูตรการจัดการมหาบัณฑิต SMEs
คณะการจัดการและการท่องเที่ยว มหาวิทยาลัยบูรพา บางแสน ชลบุรี
ผู้อำนวยการศูนย์สารสนเทศวิจัยอาเซียน
Deming Business School, W.H. Taft University, Denver, Colorado, USA
ประธานกรรมการสอบงานวิจัยโครงการปริญญาเอก
DBA in Managerial Science
University of Atlanta, Georgia, USA
ประธานกรรมการสอบงานวิจัยโครงการปริญญาเอก Ph.D. Program
Charisma University, Turks & Caicos, UK
และที่ปรึกษากิจการ SMEs รวมถึงกิจการขนาดใหญ่อีกหลายแห่งทั้งในและต่างประเทศ
1 มกราคม 2558
“ในอนาคตจะไม่มีคำว่าผู้นำหญิง แต่จะมีเพียงคำว่าผู้นำ”
เชอรีล แซนด์เบิร์ก, ประธานบริหารฝ่ายปฏิบัติการเฟซบุ้ก
ปีใหม่ 2558 นี้ ผมพยายามค้นหาเรื่องราวความสำเร็จของคนไทยโดยเน้นไปที่กิจการขนาดเล็ก เพื่อนำไปใช้เป็นกรณีศึกษาการจัดการเชิงกลยุทธ์อาเซียน
ช่วงนี้ผมทำวิจัยเปรียบเทียบความสำเร็จกิจการขนาดเล็กระหว่างไทยกับเวียดนามและอาเซียนชาติอื่นๆ จะนำไปใช้สอนในห้องเรียน MBA มหาวิทยาลัยเศรษฐกิจแห่งนครโฮจิมินห์ เวียดนามใต้ เดือนมกรานี้
เรื่องราวของอาม่าที่ต่อสู้ชีวิตยาวนานถึง 53 ปี เป็นความทรงจำประทับใจเรื่องหนึ่งที่ผมตั้งใจนำไปถ่ายทอดบอกเล่าเป็น “วิถีแห่งชัยชนะ” เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติคนไทยนักสู้ชีวิตให้ต่างชาติฟัง
จุดเริ่มต้นที่ผมรู้จักอาม่าเกิดขึ้นเมื่อยี่สิบปีเศษเมื่อได้แวะชิมก๋วยเตี๋ยวที่ร้านสถาพร ซึ่งเป็นร้านขายก๋วยเตี๋ยวเป็ดพะโล้ ร้านเดียวก่อนถึงรอยพระพุทธบาท สระบุรี
ร้านสถาพร เป็นร้านก๋วยเตี๋ยวเป็ดร้านแรกของอำเภอพระพุทธบาท สระบุรี ก่อตั้งโดยอาม่ากิมเอ็ง แซ่เอี้ยว เปิดมาถึงปัจจุบันติดต่อกันเป็นปีที่ 53 แล้ว ยอดขายอยู่ตัว ลูกค้าประจำตรึม
นับเป็นหนึ่งในร้านเก่าแก่ของเมืองไทยเลยทีเดียว ที่ยืนหยัดมาได้ยาวนานถึงทุกวันนี้
ปัจจุบันแม้อาม่าจะมีอายุ 90 ปีเศษ ก็ยังค้าขายด้วยตนเองทุกวัน แต่เน้นเฉพาะเครื่องดื่มเพียงอย่างเดียว ยังคงแข็งแรง ยิ้มแย้ม อารมณ์ดี ใครผ่านพระพุทธบาท สระบุรี เชิญแวะชิม
ร้านสถาพรนี้ยังขายก๋วยเตี๋ยวหมูตุ๋น ผัดไทย ราดหน้า ผัดซีอิ้ว ข้าวราดแกง ลูกชิ้นหมูปิ้งร้อนๆ และเครื่องดื่มอร่อยๆ หลากหลาย ทั้งชาเย็น ชามะนาว โอเลี้ยง และน้ำมะนาวสดหอมเย็นชื่นใจ
อาม่าเดิมเป็นคนกรุงเทพฯ อยู่แถวโบ๊เบ๊ สมัยก่อนเดินทางจากกรุงเทพฯมาตั้งรกรากที่พระพุทธบาทด้วย “รถไชโย” ซึ่งใช้ไอน้ำเป็นเชื้อเพลิง ต้องแวะกลางทางเพื่อเติมน้ำ เติมฟืนมาเป็นระยะๆ
สมัยนั้นเป็นแค่ทางเกวียนกว่าจะถึงที่นี่ก็ใช้เวลานานกว่าหนึ่งวัน อาม่าและสามีอพยพมาปักหลักสู้ชีวิตหน้าวัดพระพุทธบาท ช่วยกันทำมาหากินสร้างครอบครัวเล็กๆ ไม่แบมือขอความช่วยเหลือจากใคร
อยู่มาไม่นาน มรสุมชีวิตพัดผ่าน อาม่าเผชิญความพลัดพรากที่ไม่อยากประสบพบพาน ต้องสูญเสียเสาหลักคือสามีผู้ทิ้งร่างลาจากไป ทิ้งลูกน้อยทั้ง 8 เป็นภาระให้อาม่าเผชิญชีวิตตามยถากรรมเพียงลำพัง
ยามเดียวดายและว้าเหว่โศกาดูร เพื่อความอยู่รอดของลูกๆ อาม่าจำต้องตื่นเปิดร้านแต่ตี 5 ขายข้าวราดแกงได้ช่วงสั้น สายๆ ลูกค้าก็ซาลง สมองก็คิดๆๆ จะทำมาหากินอะไรดีกับเวลาอีกค่อนวันที่ยังเหลือ
ต่อมาในปี 2505 ได้นำนามสกุลคือ “สถาพร” มาตั้งเป็นชื่อร้าน จุดเริ่มต้นร้านก๋วยเตี๋ยวเป็ดเจ้าแรกในอำเภอพระพุทธบาท ถึงวันนี้ตั้งอยู่ได้มายาวนานกว่ากึ่งศตวรรษ
ก๋วยเตี๋ยวเป็ดสูตรเด็ดเปิดขายกันมานานจนมีลูกค้าขาประจำอยู่มากมาย รวมถึงผมด้วยคนหนึ่ง ทุกครั้งที่ผ่านต้องแวะทุกครา ถ้าจะถามคนเก่าแก่ของที่นี่คงไม่มีใครปฏิเสธว่าไม่รู้จักร้านก๋วยเตี๋ยวเป็ดสถาพร
ใครจะคาดคิดว่าเพียงแค่คนขายข้าวราดแกง และก๋วยเตี๋ยวธรรมดา แต่อาม่าก็ส่งเสียให้ลูกๆ หลานๆ เรียนจนจบปริญญาได้หลายคน เท่าที่นับข้างฝาสิริรวม 9 ปริญญา ทั้งที่ตนเองไม่มีปริญญาซักกะใบ!
เท่าที่คุยกันสั้นๆ ผมได้เรียนรู้จากอาม่าว่า…คนขยันอยู่ที่ไหนก็ไม่อดตาย คนทำมาหากินจะไม่เอ่ยปากขอใคร ไม่ทำตัวเป็นภาระใคร ไม่บ่น ไม่ท้อ มองโลกในแง่ดี ไม่ยุ่งใคร อยู่คนเดียว เงียบๆ เรียบง่าย
วิถีสู่ชัยชนะของอาม่ากิมเอ็ง โครงการ MBA มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดไม่เคยนำไปสอนแต่เท่าที่ผมวิจัยแล้วพบว่าใช้ได้ผล “สุดยอด” ไม่ด้อยกว่าตำรา MBA ของมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดครับ